Belce ÖRÜ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yapılan operasyonlar, güven ortamını sarsarken borsayı sarsıp döviz kurlarını yukarı çekti, Merkez Bankası’nın rezervlerini düşürdü ve faiz artışına neden oldu. Ancak işler burada da bitmedi. Nisan ayında, enflasyonun %2’nin altına düşmesi gerekiyordu ancak bu hedefe ulaşılamadı. Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre, nisanda enflasyon aylık bazda %4.46 yükselirken yıllık enflasyon %73.88 olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre ise aylık enflasyon %3, yıllık enflasyon ise %37.86 olarak kaydedildi.
Mart ayında aylık enflasyon %2.46, yıllık enflasyon ise %38.10 seviyesindeydi. İstanbul’da nisanda aylık enflasyon %3.21 olarak gerçekleşirken, yıllık bazda %47.21 olarak açıklandı. Bu durumda, nisan ayında yıllık enflasyon baz etkisiyle hafif düşerken, aylık enflasyon tekrar yükseldi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ise yıllık bazda %22.50, aylık bazda ise %2.76 arttı.
GİYİM VE AYAKKABI SEKTÖRÜNDE YÜKSELİŞ
Tüketici Fiyat Endeksi’nde yer alan 143 temel başlıktan 12’sinde artış yaşandı. Nisan ayında yıllık bazda enflasyona en büyük katkı %9.98 ile konut grubundan geldi. Konut grubunu %9.21 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %3.84 ile ulaştırma izledi. En yüksek fiyat artışının yaşandığı alanlar ise eğitimde %79.20, konutta %74.07 ve sağlıkta %41.99 olarak belirlendi. Aylık enflasyonda ise %6.5 ile giyim ve ayakkabı, %4.66 ile konut ve %3.80 ile ulaştırma sektörleri öne çıktı.
Mayıs Ayında Gıda Enflasyonunda Beklentiler Yükseliyor
Mayıs ayında gıda enflasyonunun yükselmesi bekleniyor. Ülke genelinde etkili olan don olayı, birçok tarım ürününe zarar verdi; kayısıdan üzüme, elmadan cevize birçok ürün etkilendi. Bu durumda, vatandaşlar, üreticiler ve ekonomistler mayıs ayı gıda enflasyonu için olumsuz tahminlerde bulunuyor. Nisan ayında gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu %36.09 olarak kaydedildi. Taze meyvelerde ise aylık fiyat artışı %19.84’e kadar yükseldi.
Yaşam Maliyeti 90.032 TL’yi Aştı
İstanbul Planlama Ajansı, Nisan 2025 dönemine ait Yaşam Maliyeti Araştırması raporunu yayımladı. Rapora göre, İstanbul’da yaşam maliyeti bir önceki aya göre %2.91 artarken, son bir yılda kaydedilen artış oranı %51.74 olarak hesaplandı. İstanbul’da yaşayan dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 90.032 TL olarak belirlendi. Bu maliyet hesabında gıda, barınma, ulaşım, sağlık gibi 10 temel kalemde yer alan 321 ürün ve hizmetin fiyatları göz önünde bulunduruldu.
Tavan Kira Artışı %48.73
TÜİK’in verilerine göre, mayıs ayında kira artış oranı %48.73 olarak açıklandı. Mevcut yasal düzenlemeye göre, konut kiralarındaki artış oranı, sözleşme yenileme dönemlerinde 12 aylık ortalama TÜFE oranını geçemiyor.
Ekonomistlerin Görüşleri
‘Düşen Arz ve Artan Faiz Etkisi’
İktisatçı Prof. Dr. Ensar Yılmaz, enflasyonla ilgili sosyal medya paylaşımlarında, üretici fiyatlarındaki düşüşten de anlaşıldığı gibi, ülkedeki enflasyonun niteliğinin değiştiğini belirtti; döviz kuru ve ücretlerdeki geçişkenliğin durduğunu vurgulayarak, mevcut durumu düşen arz ve artan faiz etkisi olarak açıkladı.
‘Mücadelemizde Başarılı Değiliz’
Doç. Dr. Cem Çakmaklı, alt gelir grubundaki insanların karşı karşıya olduğu enflasyonun %50-60 civarında olduğunu ve Merkez Bankası’nın açıkladığı %30’luk oranın alt gelir grubuna iki katı şekilde yansıdığını belirtti. Bu koşullarda, insanlara enflasyonla mücadelede başarılı olduklarını söylemenin doğru olmadığını ifade etti.
‘En İyi Senaryo %31’
Ekonomist Haluk Bürümcekçi ise döviz kurları, ücretler, hükümetin belirlediği fiyatlar ve emtia fiyatlarında başka şoklar meydana gelmediği takdirde enflasyonun en iyi ihtimalle %31 civarında kapatabileceğini belirtti. Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahmini ise tepe noktasının %29 seviyesinde olduğunu açıkladı.
